Mutsuzluğun kaynağı:
    Mutlu olmayı her insan ister.Mutluluk soruları sorulduğunda insana, bazen mutluyum der, bazen de mutsuzum der.O zaman mutluluk veya mutsuzluk nedir?Acaba!...Para mı? Şan-şöhret mi? Sevgi mi? Aşk mı? Dostluk mu? Güzellik mi? Mal-mülk mü? Başarı mı? Kariyer mi? Sağlık mı? Huzur mu? Güven mi? Rahatlık mı? Vuslat mı? Uzlet mi?  Çocuk mu? Müzik mi? İnanç mı? Cennet mi? Ölümsüzlük mü?Şükür mü?Ya da Ölmek mi? Hangisi veya hangileri mutluluğu tanımlar.Hepsi değil mi?Belkide bir kaçı? Hayır sadece biri? Yok yok bir kaç tanesi? Yok ya yarısı? Tamam kabul ediyorum hepsi? Ne yalan diyeyim bir kaçı olmasa da olur? Herkesin cevabı aynı değil mi? Halbuki yaşamımızın şimdisine realist gözlüklerle bakarsak, mutluluğun sadece elimizde olan imkanlarla, yaşamamız gerektiğini de anlarız.Mutluluk hiçbir zaman ütopik kurgularla elde edilemez.Mutluluk gerçek yaşamda var olanla yetinmekte olsa, yine de insanın doyumsuz ihtiyaçları mutluluğu evrensel boyutta yakalamasını engellemez.Mutlu olma yolları çeşitlidir.Kimi bir parça ekmekten,kimi sadece bir gülden kimi ise sadece bir güzel gülümsemeden mutlu olabilir.Bizim dile getirmek istediğimiz bu küçük mutluluk anlayışları değildir.Metafizik aksiyonunun sorgulamak istediği evrensel mutluluk diyalektiğidir.Mutluluk diyalektiğindeki devinimsel süreç insanlara nasıl ulaşarak yaşanmalıdır sorusudur.Mutluluğun bireysel anlayıştan ziyade,bütünsel yaklaşımlarını ele alarak mutluluğun kaynağını bulmak gerekir.Evrensel mutluluk yolu doğa ve insan temellidir.Doğadaki tüm varlıkları sevmek ve değer vermekle mutluluk elde edilebilir.Hümanist kaynaklı insan sevgisiyle işe başlanırsa asalet ve zerafet mutlulukta yakalanabilir.İnsan ancak anlaşabildiği kadar doğaya bağlanır ve doğaya aşık olur.Doğanın saf ve temiz yapısı ekolojik sistemlerin işlevsel süreçlerinde yerini alır.Mutluluk hiçbir etki ve zorlama yokken,kendi kaderini kendi tayin etmesi prensibiyle başlar, özgürlüklerde.Otantik,egzotik ve romantik güzelliklerde insan kendini bulur doğayla iç içe.Mutsuzluk doğanın bir kanunuysa,mutlulukta evrensel diyalektiğinde kendini tanımlamak için vardır ve var olmalıdır.Her insanın temel ihtiyacıdır mutlu olma inancı.Mutlu yaşamak için sadece sevmek yetmez sevginin yanında inanmakta gerekir.Mutluluğun evrensel kazanımı sevgiyle pekişerek yerini alır.Gerçek sevgi ve inancın açmayacağı tek bir kapı yoktur.Taş veya sert kayayı bile severseniz,elinizi o sert cisimlere sürttüğünüzde, size yumuşadığını görecek ve insan da taş kalpli yüreklerin bile size, sevgiyle yumuşayıp MUTLU olabileceklerini hissedeceksiniz.Mutluluk sevgiyle gelişerek temellenirse,ilgi ve sedakat duygusunun da artıp haz veren algılar olduğunu duyumsarsınız.Bu evrensel sevgi erdemindeki estetik değerler, kalp gözününde açılmasını sağlayacaktır.Bir insanın kalp gözü açıldığında o insan evrensel mutluluk diyalektiğini yakalamış demek olacağından.Mutsuzluklar artık son bulacaktır evrensel diyalektiğinizde.
Metafizik Uzmanı Gökhan Hani.